To może przydarzyć się każdemu, choć niemal każdy, komu się to przydarzy pyta: „Dlaczego ja?” Śmiertelna choroba dziecka to sytuacja graniczna, jak sama śmierć. Nikt nie może nas w niej zastąpić, nikt nie może zdjąć z nas odpowiedzialności za wybory, które musimy wówczas podejmować. To wybory, przed którymi stoi każda rodzina osoby terminalnie chorej, ale w przypadku dziecka wydaje się jeszcze bardziej trudna.

Walczyć wbrew beznadziei, szukać ratunku za wszelką cenę, nawet kiedy fachowcy mówią, że nie ma już ratunku? Czy może zostawić tę szamotaninę, by być z tym o kogo walczę – nie przegapić już ani jednej chwili?

Nasz gość – dr hab. Jolanta Goździk z Krakowskiego Hospicjum dla Dzieci im. Ks. Józefa Tischnera – od lat towarzyszy chorym dzieciom i ich rodzinom. Pracuje również w Uniwersyteckim Szpitalu Dziecięcym w Prokocimiu (jest kierownikiem Ośrodka Transplantacji). Zna więc z pierwszej ręki konsekwencje tych tragicznych wyborów: zna szpital i jego procedury oraz praktykę hospicjum, które opiekuje się terminalnie chorymi dziećmi w ich własnych domach.

Co zrobić, kiedy dwóch filozofów, odwołując się do podobnych przesłanek, wyprowadza z nich sprzeczne wnioski? Zaprosić do dyskusji? Właśnie tak zrobiliśmy! Bo temat jest ważki. Zarówno Adam Hernas, jak i Zbigniew Stawrowski uważają, że ważną sprawą w rozważaniach nad karą śmierci jest uszanowanie godności człowieka.

Pierwszy z nich wyprowadza stąd wniosek, że kara śmierci powinna pozostać zniesiona, drugi, że należy ją przywrócić w odniesieniu do szczególnego typu zbrodni. Jakie są ich argumenty? Czy tak samo rozumieją godność, czy podobnie postrzegają człowieka? Kto jest ciekawy – zapraszamy!

Oczywiście – zgodnie z naszą tradycją – pod koniec debaty poprosimy o głos także Państwa.

Dr Adam Hernas, prawnik, dr filozofii, współzałożyciel Instytutu Myśli Józefa Tischnera. Zajmuje się szeroko rozumianą filozofią człowieka przy zastosowaniu metody fenomenologicznej. Autor książek: „Czas i obecność” (2005), „Człowiek poza istnieniem” (2011), „Od zawsze jesteś przy mnie. Zarys fenomenologii bliskiego” (2017).

Prof. Zbigniew Stawrowski, od roku 2007 profesor nadzwyczajny a od 2016 zwyczajny w Instytucie Politologii Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Współzałożyciel (2003) i do dziś dyrektor Instytutu Myśli Józefa Tischnera w Krakowie.

Burzliwy rozwój naukowo-techniczny, którego jesteśmy świadkami od wielu już dekad, zdaje się rodzić ambiwalentne uczucia:

• entuzjazmu: coraz precyzyjniej potrafimy opisywać strukturę świata i samego człowieka; „mętne” kategorie (byt, duch, wolność itp.) służące kiedyś spekulacjom zostają wypierane przez dane empiryczne pochodzące z coraz doskonalszej aparatury; intuicję będącą podstawą przewidywania i projektowania zastępują symulacje operujące potężnymi bazami danych,
• obawy (a czasem wręcz przerażenia): narastające przekonanie o zagubieniu „głębi” człowieczeństwa, spłyceniu i coraz większym zapośredniczeniu relacji międzyludzkich; poczucie bycia manipulowanym przez w istocie anonimowe źródła generujące strumienie informacji.

Czy w tym stanie rzeczy europejska kultura ma szansę zachować swoją tożsamość? Czy uprawianie nauki zostanie całkowicie zdominowane przez paradygmat nauk przyrodniczych? Czy człowiek, który przed wiekami usunął Boga z centrum kultury, dzisiaj ustąpi miejsca nowemu demiurgowi (sieć komputerowa, sztuczna inteligencja…)?

Moderator dyskusji
prof. Aleksander Bobko, Instytut Filozofii Uniwersytet Rzeszowski